DILI - Asian Development Bank (ADB) halo monitorizaaun iha nasaun Timor Leste katak, kresementu ekonomi Timor Leste atinzi ona 10% tanba despeza rekursu estado boot.
Lia hirak ne’e kasu husi representante presidente Eskitoria espersial TL, ADB Craig Sugden ba STL, iha Servisu Fatin Licidere, dili, kinta (15/09).
Tuir nia katak, Nasaun timor leste tinan 2011 depeza rekursu rasik orsamentu hamutuk Miliaun 1,265. Governu rasik orsamentu antiipa oramentu rekursu Seiaumenta kuazae dolar amerika miliaun 1,450 to’o tinan 2015.
Maibe prozetu investementu bele liu $ biliaun 3, tanba ne’e Despeza sei kontinua espansaun demanda agregada iha kontrusaun no indutria seluk, Atedementu publiku. Tanba ne’e Tuir saukat international kresementu ekonomi provaveralmente sei kontinua nivel a’as 10% tinan-tinan
Nasaun timor leste iha tinan 2010 implementa ona prozetu kontraktor sira iha distritu hotu bele loke kampong servisu ba joven sira laiha servisu.
Nia hatete katak, folin minarai sae iha merkadu fornese rekursu finaseiru aumenta sustenta iha investementu publiku no despenza korente oin-oin.
Nasaun timor leste hadia setor produktividade hanesan produsaun aihan, iha exportasaun kafe 65% ba nasaun seluk hodi aumenta investementu orsan tama nasaun Timor Leste hodi ajuda kresementu ekonomi ihanasaun timor leste.
Maibe reseita minarai bele hasae kresementu ekonomi timor leste tanba agora minarai folin sae ihamerkaduria,tanba ne’e mantein nafatin kresementu ekonomi 2030 halakon numeru pobreza iha TL.
Iha parte seluk Asassor ADB, Antonio Vitor, hatete katak, Nasaun timor leste kresementu ekonomi atinzi ona 10% tanba rekuru orsamentu boot bele halo invetementu nasaun timor leste hanesan loke banku NaSional Comersial timor leste, bele planu hadia Estrada iha distritu Dili ba to’o Mota Ain, hanesan Program tinan lima nia laran aujda hasae kresementu ekonomi.
"Ami planu tinan 2015-2030 nasaun timor leste bele redus halao ona numeru pobreza maibe inportante governu ho setor pribadu tenki dezemvolve setor investementu hodi bele fo servisu ba timor oan seidauk servisu nomos hadia povu nia moris liu husi hadia Estrada no be’e mos elektrisidade povu bele hetan dezemvolventu ekonomi," Hatete nia
Nia hatete katak, Estrada mos bele apoiu kresementu ekonomi tanba dala diak povu lori produtu local mai merkadu hodi hetan finaseiru, no bele halao aktividade bisnis seluk.
Dala diak trasporte tula sasan mai iha perbatass entaun sasan fa’an folin baratu hodi tulun povu bele sosa hodi apoiu kresementu ekonomi. Entertantu Ministru ekonomi e dezemvolmentu (MED), hatete katak, kresementu ekonomi timor leste tinan 2011 atinzi 10% tanba ita orsamentu boot husi mina rai hodi halo investementu banku nasional comersial timor leste hodi fo kredit ba povu ki’ik bele hetan redementu orsan.
Dezemvolventu ekonomi lao dadauk ita investemnentu setor setor invetementu publiku koperativa, Lao iha distritu sanulu resin tolu, nomos setor pribadu lao tanba fo prozetu kompania timor oan pakote PDD, pakote Reperendum loke kampong servisu ba ita nia timor laihetan servisu.
Nia hatete katak, maske numeru pobreza 2007 sae 49% mai tinan 2009 tun 41%, dadus hetan banku mundial ne’eduni iha mudana ba dezemvolventu ekonomi, hau fiar katak, ita mantein nafatin kreementu ekonomi tinan lima bele redus ona numeru ema kiak iha nasaun Timor Leste.jef (STL, 19/9)
Sem comentários:
Enviar um comentário